Op het eerste gezicht lijkt Apeldoorn een drukke plaats. In het centrum kom je hoge gebouwen en drukke straten tegen.
Van een landelijk dorp is Apeldoorn in de loop van de tijd uitgegroeid tot een meer stedelijke plaats, ook al zijn er nooit stadsrechten aan Apeldoorn gegeven.
Apeldoorn strekt zich uit tot en met omliggende dorpen zoals Hoenderloo, Hoog Soeren, Loenen, Beekbergen, Kootwijk en Uddel. Op stap door Apeldoorn wordt dan ook vooral interessant als je de wijde omtrek van Apeldoorn meeneemt. Voor iedere bezoeker valt hier ontzettend veel te ontdekken.
Bijzondere plekken en krachtplaatsen
In het gebied rondom Apeldoorn zijn veel historische plekken. Wie geïnteresseerd is in de cultuur en historie van Apeldoorn en omgeving, kan uitgebreide informatie vinden in het museum en het culturele centrum CODA.
Er zijn ook bijzondere (kracht-)plaatsen te vinden waarvan er hieronder slechts een deel zijn beschreven. (Bron: Themaboekje rituele plekken in het landschap, Gemeente Apeldoorn, 2008.)
1: Germaanse heilige plaatsen
De Germanen hadden hun heilige plaatsen daar waar water, aarde en lucht elkaar raakten. Ze gebruikten die plaatsen om offers te brengen aan hun goden.
Christenen namen deze plekken later in. Daar waar dat niet kon kregen de plekken namen die refereerden aan de duivel. Zo werden Zonnebergen en Wodanbergen ineens Duivelsbergen genoemd. Voorbeelden daarvan in Apeldoorn zijn de Duivelsdel en Hooge duvel.
2: Herenhul
Een historisch belangrijke plek is het Herenhul, even ten zuiden van de A1 bij de Gelre ziekenhuizen locatie Lukas. De zwerfsteen op de open plek herinnert aan de rechtszittingen in hoger beroep, die hier eeuwenlang in de openlucht voor het hele kwartier van de Veluwe werden gehouden.
3: Witte alven bij Pomphul
Even buiten het dorp Hoog Soeren ligt de heuvel Pomphul met in een klein dal het Groene Poeltje. Van de bron van Pomphul wordt gezegd dat Wodan hem geschapen heeft. Ook zouden er ‘witte alven’ dansen in de maneschijn bij Pomphul.
4: Het Uddelermeer en Hunneschans
Het Uddelermeer en de ernaast gelegen Hunneschans zijn onderwerp van verschillende sagen en verhalen. Het gaat echter om een zogenaamde pingoruïne. Tijdens de laatste ijstijd is in de permanent bevroren grond een ijskern ontstaan, die geleidelijk steeds groter werd en de grond tot een heuvel optilde.
Tijdens de dooi gleed de aarde langs de hellingen van de heuvel naar beneden en ontstond op de plek van de heuvel een meer.
5: Grafheuvels
Er zijn in de gemeente Apeldoorn meer dan 150 prehistorische grafheuvels bekend! Je kunt ze tegenkomen tijdens een wandeling in Hoog Soeren, maar ook in Uddel of in Wenum. Aan begrafenissen in grafheuvels was veel werk verbonden.
Vandaar dat men denkt dat deze grafheuvels voor vooraanstaande of belangrijke personen werden gemaakt. Later veranderden de begrafenisrituelen en werden mensen gecremeerd. Ook hier zijn sporen van gevonden.
6: De Antoniuskapel
Alleen de naam van het straatje in het verlengde van de Paslaan herinnert er nog aan: de Kapelstraat. De Antoniuskapel of Sint-Teuniskapel is in de Middeleeuwen gesticht, waarschijnlijk door leden van de Arnhemse Sint-Antoniusbroederschap.
Sint Antonius was beschermheilige van de armen. De leden van het broederschap hadden als taak om voor de armen en zieken te zorgen. Waarschijnlijk heeft de kapel ook nog als school dienst gedaan.
7: Leylijnen en krachtplekken in Apeldoorn
In het gebied van de Kanaaloevers bevindt zich een leycentrum. Op de plek waar voorheen het plein was van De Wasbeer, naast garage Bakkenes, ligt deze heel bijzondere plek met positieve aardstraling. Kelten en Germanen maakten het liefst een offerplaats op een plek waar verschillende leylijnen bij elkaar kwamen.
Een belangrijke doorgaande route liep van de Oude Beekbergerweg door de 1e Wormenseweg naar de Korte Kanaalstraat. Vandaar ging de route verder naar de Vlijtseweg en sloot aan op de Zwolseweg.
Attracties en bezienswaardigheden
Apeldoorn kent een aantal attracties die leuk zijn voor jong en oud. Een duurzaam uitstapje is bijvoorbeeld een bezoek aan de beroemde Apenheul en het natuurgebied Berg en Bos.
De Apenheul
De Apenheul is een dierentuin die gespecialiseerd is in het houden van apen in allerlei soorten. De apen hebben een leefruimte die zo natuurlijk mogelijk is ingedeeld, waar ze voldoende ruimte hebben en waar ze soms zelfs de bezoekers kunnen benaderen.
Op 12 juli 1971 ging Wim Mager van start met loslopende apen. Hij begon met twee aapjes, maar na de geboorte van het eerste jonge aapje ontstond het idee van de Apenheul. Hij vond dat mensen meer plezier aan dieren beleven als die zich vrij kunnen bewegen in een natuurlijke omgeving. Dit in tegenstelling tot kooien waarin dieren in die tijd nog veel werden gehouden.
Toen het park succesvol werd was dat aanleiding tot het uitbreiden van het park. Er werden meerdere soorten apen gehouden. De expertise van De Apenheul wordt door andere dierenparken als voorbeeld gebruikt zodat ook zij de gezondheid en het welzijn van dieren kunnen verbeteren.
De Apenheul probeert het park zo duurzaam mogelijke te organiseren. Bovendien is er aandacht voor milieu-educatie. Parkbezoekers worden alert gemaakt op de invloed van hun gedrag op het welzijn van de apen. De kennis richt zich op gedrag tijdens het parkbezoek, maar ook op de invloed van menselijk gedrag op het milieu in het algemeen.
Paleis Het Loo
Toen Het oude Loo door Willem III werd aangekocht kreeg Apeldoorn nauwe banden met het Oranjehuis. Het Paleis is verbouwd onder leiding van architect Jacob Roman. Wie langere tijd in Apeldoorn verblijft heeft misschien tijd om het paleis en de prachtige tuin te bezoeken.
Paleis Het Loo was de voormalige zomerresidentie van de Nederlandse stadhouderlijke en koninklijke familie. Het Loo doet sinds 1984 dienst als museum. De vertrekken zijn ingericht met meubelen, voorwerpen en schilderijen waarmee diverse generaties van de Oranjefamilie zich omringden. Bijzonder is de authentieke stoffering van vensters en wanden.
In de 300 jaar oude barokke tuinen van het paleis zijn bijzondere en uitzonderlijke plantensoorten te zien. Ze zijn symmetrisch aangelegd naar zeventiende eeuws voorbeeld door Daniel Marot. De fontein de Koningssprong met zijn dertien meter was in zijn tijd de hoogst spuitende fontein van Europa.
Welke plek in Apeldoorn ga jij bezoeken?
