In deze serie “Yoga sutra’s 2.0: een huwelijk gedoemd te mislukken of… zij leefden nog lang en gelukkig?” neemt Edith Atkins je mee door de verschillende sutra’s. In haar vorige blog deelde ze haar visie op sutra 8: “Onjuiste kennis is kennis die vals is en niet gebaseerd op de ware aard van haar object”.
In dit blog staat sutra 9 centraal: “Verbale begoocheling ontstaat, wanneer woorden niet overeenkomen met de werkelijkheid”.
Het woord “verbale” kon ik in eerste instantie geen plek geven in de context van de sutra. In veel andere vertalingen van de sutra’s wordt op deze plek simpelweg de term “verbeelding” gebruikt. In de interpretatie van I. K. Taimni vond ik de omschrijving: “Een plaatje dat opgeroepen wordt door woorden zonder enige substantie (om het te schragen) is verbeelding”, wat de betekenis van “verbale’ in deze duidelijker maakt.
Verbeelding
Hmmm… Verbeelding dus. Hoort ook in de categorie ‘gedachtegolven’. Maar heeft verbeelding niet twee betekenissen? Enerzijds betekent verbeelding: fantasie, voorstellingsvermogen, imaginatie. Anderzijds betekent de term zoveel als: inbeelding, illusie, zinsbedrog en zelfs zelfingenomenheid en eigenwaan. En die twee betekenissen kunnen natuurlijk heel goed samengaan. Ze overlappen elkaar. Horen beide betekenissen in deze categorie thuis? Eén ding is duidelijk. Patanjali ziet liever niet dat we ons identificeren met de begoocheling, de verbeelding. Hij heeft graag dat we ook deze gedachtegolf beheersen. Want de beheersing van alle gedachtegolven, dat is waar yoga over gaat.
Wanneer komen woorden niet overeen met de werkelijkheid? Wat is nou een voorbeeld van een plaatje dat opgeroepen wordt door woorden zonder enige substantie om het te schragen? De oude, wijze man met grijs haar en een baard, al of niet zittend op een wolk, die God moet uitbeelden; is dat er misschien één?
Ons menselijk ik-je, ofwel het ego, lijkt behoefte te hebben aan het creëren van plaatjes. Aan het in hokjes, kaders stoppen van dingen, mensen, ervaringen etc. Want het gebod in de Bijbel waarin God ons verbiedt ons een voorstelling te maken van Hem (naar onze maatstaven) heeft niet kunnen voorkomen dat monniken, pausen, dominees en vooral kunstenaars ons hebben voorzien van bovenstaand, wellicht ietwat naïef, godsbeeld. Zou God met dit gebod ongeveer hetzelfde hebben beoogd als Patanjali met sutra 9?
Ik las ergens dat dit gebod moet voorkomen dat we God ‘kleiner’ maken door Hem “in een beeld te stoppen” omdat onze menselijke beelden en voorstellingen altijd te klein zijn voor de almachtige en eeuwige God. Ik denk stiekem dat God niet zo bang is om gedevalueerd te worden. Want God kan natuurlijk helemaal niet bang zijn. God is namelijk niet een oude man met grijs haar en een baard. Sterker nog, God is geen mens. Wat God dan wel is, gaat ons menselijk ik-je ver boven de pet. Pure, onvoorwaardelijke scheppende Liefde, de Bron; ook veel genoemde omschrijvingen (die ik zelf te pas en te onpas gebruik, geef ik toe). Tja, ongetwijfeld belangrijke Goddelijke aspecten. Maar ook daarmee probeer ik er weer een hekje, een muurtje omheen te zetten. Waardoor ik het kan pakken, het vast kan zetten. We laten onze fantasie, ons voorstellingsvermogen los op wat ons is verteld, zetten het beeld vast.om ons er vervolgens mee te identificeren. En voilà, ziedaar het ontstaan van de illusie, de verbeelding, de begoocheling.
Eigenwaan
En zelfingenomenheid dan? Eigenwaan? Horen die ook thuis in dit thema over begoocheling en verbeelding? Wat betekent dat eigenlijk, eigenwaan? Ken je jezelf dan eigenschappen toe die je eigenlijk niet waard bent? Vind je jezelf dan beter of meer waard dan een ander? Ik denk eerlijk gezegd dat het andersom is. Je hebt een beeld van jezelf (opgeroepen, ergens in je jeugd, door woorden zonder enige substantie om het te schragen?) dat zo laag is dat je het nodig acht om jezelf eigenschappen toe te dichten, die je niet hebt, om dat beeld op te krikken. Om door te kunnen gaan met leven in deze wereld. Eigenschappen die je met woorden veelvuldig blijft onderstrepen om ze zo uiteindelijk om te zetten in een nieuw, onwaar beeld. Woorden die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Verbeelding. Een plaatje dat wordt opgeroepen door woorden zonder enige substantie. En dat hiermee dus geweldig past in dit thema. Om te weten hoe zo’n beeld krachtig vastgehouden en in stand gehouden wordt, hoef je je Facebook account maar heel kort te openen en te kijken naar al die prachtige plaatjes. En het lijkt me daarbij fijn om goed in ons achterhoofd te houden dat de eigenwaan die zo veelvuldig tentoon wordt gespreid niet is gebaseerd op ware grootheidswaanzin, maar eerder op het tegenovergestelde.
De allergrootste schreeuwers zijn dikwijls het bangst
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de schreeuwers die op FB over alles en iedereen onophoudelijk hun mening ventileren. Een mening vaak verre van positief en liefdevol. Ik durf hierbij het woord ‘vluchtelingen’ nauwelijks in de mond te nemen. Talloze mensen hebben in hun hoofd een beeld gevormd van de situatie en het karakter van alle bootvluchtelingen tegelijkertijd. Een beeld opgeroepen door woorden zonder enige substantie. Hoe kunnen we immers ooit weten hoe het is om in hun schoenen te staan. We bevinden ons namelijk godzijdank niet in hun positie. Toch moet ik mezelf er steeds opnieuw van vergewissen dat het omgekeerde net zo goed geldt, om te voorkomen dat ik een vaststaand beeld vorm van de mensen die deze meningen ventileren. Een beeld opgeroepen door woorden zonder enige substantie. Verbeelding. Ik weet niet wat het is om in hun schoenen te staan. Wat deze mensen hebben meegemaakt om uiteindelijk te komen tot dit beeld. Een beeld vol haat en agressie. De allergrootste schreeuwers zijn dikwijls het bangst (zoals Robert Long ooit zo mooi zong). En hebben waarschijnlijk een ongelooflijke dosis onvoorwaardelijke liefde nodig om deze enorme hoeveelheid angst enigszins te doen verminderen. Nog meer oordelen en boosheid spuien in hun richting vergroot wellicht de angst en daarmee de agressie.
Dus Patanjali bewijst hier opnieuw zich met de sutra’s niet te hebben beperkt tot slechts het tijdperk waarin hij leefde.
“Verbale begoocheling ontstaat, wanneer woorden niet overeenkomen met de werkelijkheid”.
Net zo makkelijk toe te passen op één van de meest actuele en ingrijpende gebeurtenissen van deze tijd. En toepasbaar op alle ‘partijen’. Op ieder mens die een mening, een beeld heeft gevormd over de situatie, en over de mensen met een mening of beeldvorming die hiervan afwijkt.
Patanjali was zo gek nog niet
Iets in mij zegt dat fantasie en voorstellingsvermogen niet ontspruiten vanuit het ik-je, het ego, maar vanuit het ware Zelf. Dat deze twee kwaliteiten voortkomen uit liefdevolle scheppingskracht. En zodra je scheppingskracht vastzet in een beeld, stroomt de energie niet langer. Ze stokt. En dan is scheppingskracht niet langer scheppend. Dus wat als we dat beeld nu eens niet vastzetten? Als we scheppingskracht vanuit liefde laten stromen, haar onophoudelijk toestaan in beweging te zijn? Zoals alles in de natuur onophoudelijk in beweging is, verandert? Wat zou er dan gebeuren? Zou ik het kunnen? Zou jij het kunnen? Zouden we dan in de buurt komen van wereldvrede? We kunnen op z’n minst een poging wagen. En na honderd gestrande pogingen, nog maar eens een poging wagen. Om gewoon maar eens te kijken wat het ons oplevert Die Patanjali was namelijk zo gek nog niet…..
Wat vind jij?
Ik heb niet de illusie dat ik met bovenstaand blog, of met welk blog dan ook, de waarheid in pacht heb. Heb dit streven ook niet. Ik streef slechts naar het delen en uitwisselen van visies en ideeën. Wil graag leren, in beweging blijven. Voel je vrij om feedback te geven. Om jouw mening, idee te delen. Om uit te wisselen.
Gastblogger Edith Atkins | Ik ben gepassioneerd yogadocent en eigenaar van Yogastudio Licht in Koog aan de Zaan (een dorp onder de rook van Amsterdam). Ik geloof heilig in het bestaan van een uniek licht, een unieke kracht in ieder mens. Een licht om te schijnen op de wereld, om een bijdrage te leveren. Dit licht is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Zodra je een manier hebt gevonden om te werken vanuit dit licht, twijfel je niet meer. Je weet wat je te doen staat, voelt je als gestuurd, geleid in je handelingen, en wordt letterlijk zielsgelukkig van je werk. Dat ik dit nu mag ervaren maakt me dankbaar en blij. De Lichtwerkplaats helpt mensen zich bewust te worden van hun unieke licht. Een platform dat de kracht in mensen belicht. Ik vind het fijn om van zo’n mooi initiatief deel uit te mogen maken.
In Yogastudio Licht werk ik met kleine groepen en onderscheid ik mij door extra aandacht voor zowel lichamelijke als emotionele blokkades. Voor meer informatie over Yogastudio Licht, alsook over onze retraites in de natuur (yoga, meditatie, mindfulness en massage) kun je kijken op www.yogastudiolicht.nl.
Geef een reactie